cover

Uit het hoofd

de Volkskrant, 28 april 2022

Loes Luca vertelt in Uit het hoofd haar levensverhaal, in een sprankelende theatrale vorm ****

Loes Luca en Kaatje Kooij laveren soepel door Lucás leven, vanaf die merkwaardige jeugd naar haar leven als actrice.


door Hein Janssen

'Het is zoals het is, anders was het wel anders geweest'. Het is de nuchtere constatering van de opoe van Loes Luca bij wie ze als kind, samen met haar ouders, in huis woonde. Rotterdam, jaren vijftig. Armoede troef. De kleine Loesje is het resultaat van een 'ongelukje': moeder is pas 19, vader 22 en valt eigenlijk op jongens. Opoe reddert de boel een beetje bij elkaar en houdt van makreel. Haar vette handen veegt ze af aan het gordijn.

Opoes levenswijsheden zijn een belangrijk onderdeel in het begin van de voorstelling Uit het hoofd, waarmee actrice Loes Luca langs de theaters toert. Maria Goos schreef speciaal voor haar een ingenieuze tekst op basis van Luca's eigen levensverhalen. Daarin gaan vrolijke tralala en intens verdriet, uiterlijke schijn en innerlijke schaamte, hand in hand. Loes Luca heeft een leven lang veel weggelachen, maar vond het nu tijd om daar eens wat dieper op in te gaan. Daar waar haar leven op z'n mooist is: het theater.

Hebben we daar wat aan, aan zo'n particulier verhaal vol mijmeringen over liefde, afstand doen en de dood? Ja, in dit geval wel althans, omdat Loes Luca in Uit het hoofd samen met Goos een sprankelende, theatrale vorm heeft bedacht. De voorstelling in regie van Aat Ceelen is een geraffineerd spel met wat waar is en wat niet, wie wie speelt, en waarom. Naast Luca is de jonge Kaatje Kooij haar tegenspeler - Mevrouw Loes en Oortje, zo heten ze. Omdat Mevrouw Loes niet meer de jongste is heeft ze een souffleur nodig en dat is Oortje.

Nodig blijkt dat niet, Luca is heer en meester over de tekst en de aanwezigheid van Oortje is enkel een kapstok om van Uit het hoofd meer te maken dan een te lange monoloog over een te particulier onderwerp. Nu bakkeleien de actrices over hun vak en over hun rol in het theater. Mevrouw Loes drinkt witte wijn, Oortje kraanwater, Loes wil entertainen, Oortje wil meer diepgang. Intussen stappen ze in en uit hun rol.

Gekunsteld? Welnee, ze laveren soepel door Luca's leven, vanaf die merkwaardige jeugd waarin haar vader doodgemoedereerd jonge jongens mee naar huis nam, via haar tijd als au pair in Parijs, naar haar leven als actrice, en dochter, moeder en vrouw van. De plotselinge dood van haar grote liefde en het feit dat haar moeder dement werd en naar een verzorgingshuis moest, hebben diepe wonden in Luca's leven geslagen. Na de dood van haar man heeft ze anderhalf jaar in huis gezeten, altijd met het licht aan, om de spoken te verdrijven.

'Geschrapt, die tekst is geschrapt!', roept Luca kordaat als Oortje te dicht bij het leed komt. Maar ook Mevrouw Loes kan er uiteindelijk niet onderuit. Zo eindigt Uit het hoofd in een fraai evenwicht van weglachen en de feiten onder ogen zien.


→ Uit het hoofd