PRAATJESMAKERS (nr 27)
'Er lopen een imam en een dominee door de Kalverstraat.'
Dat is de titel van een nieuw programma bij de publieke omroep. Op heldere wijze praten een liberale imam en een liberale dominee over de vertellingen in hun heilige boek. Opvallend is dat veel vertellingen die op de letter beschouwd nogal wat gruwelijkheden bevatten, (het offeren van een zoon, het stenigen van een vrouw) zo geïnterpreteerd kunnen worden dat de strekking luidt: 'Mens, wat hier ook staat, laat bovenal Uw Eigeste Verstand prevaleren.' Heel boeiend.
Best jammer dat dat programma niet echt bestaat.

Ik weet weinig van de geschriften. Maar dat weinige is toch nog meer dan de gemiddelde Nederlander, de gemiddelde krantenschrijver en de gemiddelde cartoonist ervan weet. De Deense cartoon die Mohammed toont met een bom in zijn tulband, vind ik bijvoorbeeld best dom. Waar slaat het op? Wat is de politieke betekenis, de zeggingskracht van deze afbeelding? Als ik cartoonist was zou ik heel lang nadenken of ik een cartoon zou maken met Mohammed in de hoofdrol. Als ik dan zou besluiten om Mohammed te verbeelden, dan zou ik hem laten zien met een tulband waarin een duif op een nestje zit te broeden, terwijl achter Mohammed een bende idioten met messen en zagen en mitrailleurs en vlammenwerpers een prachtige oude boom probeert te vernietigen. Dat is weer eens wat anders en is wel degelijk terug te brengen op een verhaal uit de Koran.

Doet me denken aan Fatma, een Turkse vrouw die tegen me zei: "Als er een land zou bestaan waar geleefd zou worden volgens de wetten van de Koran, dan zou ik daar gaan wonen, maar overal ter wereld wordt de Koran misbruikt om de absolute macht van de mannelijke overheersing in stand te houden."
We weten niets. Niets van onze eigen cultuur, van onze eigen geschiedenis, de bijbel en de thora en we weten al helemaal niets van de Arabische wereld. En iedereen lult er maar over. Ik nu ook weer. Verplicht: op alle scholen, ook op het VMBO en misschien wel juist op het VMBO elke dag een uur godsdienstinformatie. Wie zijn we, waar zijn we door gevormd en hoe is dat zo gekomen?

Wat staat er in welke geschriften en hoe kan het gelezen worden?
Maar we blikken niet terug. We denderen door. Want er moet geproduceerd worden. De tijd dat ik me vereerd voelde, als ik voor iets gevraagd werd, een quiz, een talkshow, een tafelgesprek, een spelletje, een reactie, een commentaar, een opinie, een invalshoek, een aanvulling, is allang voorbij. Niet dat ik er op inging, maar ik vond het toch een eer dat er aan me gedacht was. Kranten moeten vol, programma's moeten gevuld en het maakt niet zo veel meer uit met wat en met wie. Dat maakt het wel makkelijker om op bijna alles vriendelijk maar gedecideerd 'nee' te zeggen. Maar nu was er een heel nette uitgever van een heel dik boek. In december vroeg die uitgever mij dat dikke boek te lezen omdat er door mij wellicht een mooi toneelstuk van te maken was. Ik ben niet tegen mooie toneelstukken dus ik dacht: 'Laat ik hier dan eens niet flauw over doen. Laat ik hier nou eens op ingaan.' Ik vertelde de uitgever dat het wel februari kon worden voor ik het hele dikke boek uit had want ik lees zorgvuldig maar heel erg langzaam. Was geen probleem. Begin januari was ik halverwege het boek. Kreeg ik een brief van de uitgever waarin met trots werd meegedeeld dat ze eruit waren. "Het boek gaat een toneelstuk worden en wij hebben de rechten gegund aan" en dan een naam die me niets zei.

Ja, ja mensen, en produceren zullen we. Zo krijg ik ook regelmatig manuscripten opgestuurd van in Nederland nog uit te komen boeken. Of ik zo'n manuscript wil lezen en of er dan een aanbeveling van mij op de achterkant gezet mag worden. Ik ben er nooit op ingegaan, dus ik weet niet of het altijd tegen betaling is maar één uitgever bood duizend euro, meteen al in de begeleidende brief.

Wat heeft dit met het begin van dit verhaal te maken?
Het volgende: wat er verteld zou moeten, de oorzaak der dingen, wordt niet genoeg verteld. Er wordt wel heel veel beweerd, maar vaak heeft zo'n bewering als enige noodzaak dat de schrijver ervoor betaald wordt om iets te beweren of omdat de schrijver zich met een bewering 'op de kaart' weet te plaatsen. In dat kader kan ik u meedelen dat ik met het schrijven van deze stukjes op tijd zal stoppen en dat ik het boek van Chiara Tissen De Valduik mooi vond. Wie het uitgeeft is mij onbekend.