Première van Baraka in het Palacio Valdés, een komedie over het weerzien van vier vrienden die nu veertig zijn, met in de hoofdrol Toni Cantó

Crisis met een glimlach
E.C.

La Voz de Avilés 7 oktober 2006

Het verhaal van vier vrienden midden in de veertig en in de crisis, die elkaar weer ontmoeten na lange tijd geen contact gehad te hebben. Dat en meer Baraka wordt verteld in de komedie die gisteravond aan het publiek gepresenteerd is in het Teatro Palacio Valdés in Avilés. De toeschouwers die de zaal vulden waren de eersten die Toni Cantó, Marcial Álvarez, Juan Fernández, Juan Carlos Martín en Sonia Ofelia Santos op het toneel hebben kunnen zien, waar ze de personages tot leven brachten die gecreëerd zijn door de Nederlandse Maria Goos. Het trouwe Avilese theaterpubliek woonde weer eens een landelijke première bij met een glimlach op de lippen.
De voorstelling begon aan het eind van de middag, om kwart over acht, en liep af in de avond, nadat de acteurs een tekst hadden vertolkt die in een groot deel van Europa heeft gezegevierd. Het stuk is in 2002 in Amsterdam in première gegaan, om vervolgens in Londen door niemand minder dan Kevin Spacey op de planken te worden gebracht, waar hij debuteerde als regisseur van deze kritische en wrange komedie.
Op het toneel zien we het werk van vijf spelers en regisseur Josep Maria Mestres, een ware toneelminnaar, evenals de producent, de uit Luarca afkomstige Nacho Artime, verantwoordelijk voor de bewerking in onze taal en drijvende kracht achter de verwezenlijking van dit project, waarin ook Toni Cantó deelheeft.
Het loonde de moeite en gisteren zag de voorstelling eindelijk het licht om het verhaal te vertellen van een groep vrienden op een verschillende manier. Dat wil zeggen, verre van de clichés rond seks en voetbal om andere, meer persoonlijke, aspecten te onthullen. Misschien komt dat doordat de schrijfster, een vrouw, van meet af aan de mannelijke stereotiepen uit de weg gaat om dit verhaal samen te stellen van een gewetenloze politicus, een aan cocaïne verslaafde advocaat, een succesregisseur en een gemeente-ambtenaar.
Zij geven en public de banaliteit bloot van hun levensdoelstellingen en hun onmacht om zich te binden, al laat dat evengoed ruimte vrij opdat ieder ook z'n menselijke kant kan tonen. Van een groep jongens die ooit vrienden waren, die door het leven uit elkaar gedreven zijn maar die uiteindelijk eenzelfde mislukking gemeen hebben: geen van hen heeft zijn dromen waargemaakt. En om dat te aanvaarden kun je beter lachen dan huilen.

Baraka of hoe vriendschap verslijt

Eduardo Galán
La Nueva Espana 8 oktober 2006

Het Palacio Valdés maakt zich altijd op voor een nationale première. Zo ook afgelopen vrijdag, met de toneelgeboorte van Baraka. Daar komt bij dat de bewerking van het origineel van Maria Goos van de hand van een Asturiaan is, Nacho Artime. De som van al deze factoren zorgde er inderdaad voor dat al sedert enkele dagen alle kaarten uitverkocht waren.
Voorbereid op een in principe komische première, speuren we, zodra de muziek opklinkt, de horizon af -de achtergrond van het decor-. Daar verschijnen de verschillende personages: Jan (Toni Cantó), een ambitieuze politicus, Tom (Juan Carlos Martín), een labiele advocaat, en Maarten (Marcial Álvarez), een aanstellerige acteur [sic]. Zij komen bijeen in het huis van Pieter (Juan Fernández), homo met juridische problemen. Wat hen bindt is een door de tand des tijds aangevreten vriendschap.
En op deze vriendschap gaat het stuk dieper in, het verkent de hoekjes waarin de tijd zich verschuilt en onze identiteit verandert. Degenen die we in onze studententijd waren -toen we Baraka! riepen- kennen elkaar niet meer. En na een komische start, het weerzien, drijft de tekst af naar de gevolgen van het samenleven met vreemden van wie we ooit gehouden hebben.
Het stuk werkt ongetwijfeld best in het luchtigere deel, met een Juan Carllos Martín die, ondanks de af en toe wel erg grote haast, in zijn falen het nodige tegenwicht biedt als naïef personage naast de andere drie haaien. Toni Cantó laat zich van zijn humoristische kant zien -en daar is hij als acteur duidelijk op z'n sterkst-, hetgeen goed samengaat met het talent van Juan Fernández -misschien wat te geaffecteerd- en de overacted Marcial Álvarez -maar zijn rol vraagt natuurlijk om enige verheviging-. In het tweede, dramatischere deel -waarin de toeschouwer wordt gevoerd van het getemperde licht van een zekere intrige naar de bloedende duisternis ten gevolge van verraad-, waarin te zien is dat deze voorstelling nog niet ingespeeld is. Toch -daar is de provincie tenslotte voor, om de zeis te slijpen- is Baraka een waardig toneelstuk -het zou interessant zijn de bewerking van Artime te vergelijken met de originele tekst-, met een treffend decor en een acteurskwartet dat mettertijd vast steeds beter gaat lopen. Wel bezwaarlijk is het koppige gebruik van muziek in de overgangen. Uitgezonderd de geweldige pre-striptease scène à la Blues Brothers, voegt dat niets toe: het biedt geen uitleg aan wat voorafging noch aan wat volgt. Daarvoor volstaan de kwaliteiten van de spelers en de kracht van het stuk.
Toen de voorstelling afgelopen was brak het Avilese publiek -hartelijk als immer bij dit soort gelegenheden-, als verdiende loon op dit nog in ontwikkeling zijnde werkproces, los in een applaus van meer dan vijf minuten voor acteurs en makers die, mits hen hen wat extra tijd en genegenheid vanaf de tribunes gegeven is, nog een stap verder kunnen gaan in het uitpersen van de resten van een liefde en de resten van een vriendschap: een woord, een herinnering, een krijgskreet die zijn betekenis is verloren.

Baraka, uitstekende première

Boni Ortiz
La Voz de Asturias 8 oktober 2006

Baraka (woord dat uit het sufi komt) betekent zoiets als 'levensadem'. Al zou het beter vertaald worden door de eruit voortvloeiende effecten: gezondheid, overvloed, vruchtbaarheid, welvaart… Dat woord is de vlag, de krijgs- en verlangenskreet, van vier veertigers die elkaar jaren niet gezien hebben, maar die gedurende hun jeugd en vriendschap door die roep bijeengehouden werden.
In zijn ruime, minimalistische, luxe huiskamer, gezeten op een sobere, elegante wit leren bank, krijgt Pieter (Juan Fernández) een telefoontje van zijn superieur bij de Gemeente: hij moet een aantal schilderijen teruggeven die hij stilletjes aan had meegenomen: dat kon deze goed gedijende, gemakzuchtige, homoseksuele veertiger er net bij hebben.
In zijn huis verschijnen zijn oude vrienden, op zoek naar een aangenaam onderkomen: een moederschoot. Eerst Jan (Toni Cantó), een politicus wiens ster stijgende is, een overloper en opportunist, midden in een huwelijkscrisis. Vervolgens Tom (Juan Carlos Martín), een advocaat die onlangs uit een inrichting is gekomen omdat hij verslaafd was aan de coke, die hij nog steeds gebruikt. En tenslotte Maarten: een regisseur van experimenteel theater met ernstige seksuele problemen.
Een overzicht van hun gezamenlijke en individuele levensloop; hun onderlinge relaties en het specifieke landschap van hun genegenheid, engagement, belangen… dat is het materiaal waarmee de Nederlandse schrijfster Maria Goos een magnifieke tekst schrijft die de basis vormt voor de voorstelling.
De interpretatie van regisseur Josep Maria Mestres, verre van een makkelijk en verleidelijk realisme -door de opkomst van de personages, de stilering en de naar buiten gerichte speelstijl, maar ook door de breuk met bepaalde toneelconventies-, maakt het weliswaar sterker maar het trekt het tevens weg van het in het stuk aanwezige donkere naturalisme van de aan persoonlijke crisis lijdende personages, om ons een een heel korale, grappige, glanzende en intelligente tragikomedie voor te schotelen. Daarvoor beschikt hij over vier grandioze acteurs, die als ware atleten van emotie en gebaar hun personages weten neer te zetten, zonder Sonia Ofelia Santos (de Russin) te vergeten, die we ook begrepen.
Het publiek dat de gezellige Palacio Valdés vulde en dat altijd maar moeizaam warmloopt, gaf een staande ovatie aan deze voorstelling die naar succes ruikt, omdat het kwaliteit en opportuniteit op de juiste wijze combineert.

Baraka zegeviert op zijn première in het Teatro Palacio Valdés
Het publiek dwong met zijn ovatie de acteurs vier keer op het toneel terug te komen

R.D.
La Voz de Avilés 8 oktober 2006

De première van Baraka in het Teatro Palacio Valdés, afgelopen vrijdag, heeft een absoluut succes geoogst. De Spaanse versie van het stuk van Maria Goos, een waar recept voor venijn en satire, hield het Avilese publiek in de greep, dat met zijn ovatie aan het slot de spelers dwong zelfs vier keer op het toneel terug te komen.

De door Toni Cantó, Marcial Álvarez, Juan Carlos Martín en Juan Fernández vertolkte tekst, in regie van Josep Maria Mestres, betekende een onverbeterlijke opening van het nieuwe theaterseizoen in de stad […]

Als mannen niet over voetbal praten
Een zure komedie over de veertigerscrisis

Manuel Molina
Ideal, regionale krant van Andalusië 30 oktober 2006

Bijna niemand is op zijn veertigste daadwerkelijk wat hij beoogde toen hij twintig was en voor die mislukking betalen we soms een hoge prijs. Dat is het uitgangspunt van de Nederlandse schrijfster Maria Goos in Baraka. Maar als we dat larderen met een analyse van een vriendschap, problemen op het werk en op financieel en relationeel vlak, krijg je een heel verschillend en origineel stuk. Vier mannen dienen als het excuus voor het ontleden van een hogere sociale klasse in verval, zonder morele waarden, alleen esthetische waarden. Je reinste postmoderniteit.
Als een voorstelling lokkende namen van de televisie of uit de media biedt, duikt al gauw het spook van oppervlakkigheid op, omdat we meestal een licht, leeg en goedkoop gelegenheidsproduct te zien krijgen. In Baraka wordt dat vooroordeel echter tenietgedaan door het spel van de vier hoofdrolspelers, Juan Fernández -heel anders dan wat hij in de film Solas deed-, Toni Cantí, een stuk beter dan in zijn jongere jaren-, Marcial Álvarez -eveneens verre van zijn TV-rol in Policías- en Juan Carlos Martín die nog altijd grappig is maar inmiddels meer diepgang heeft.

Het door Maria Goos geschreven stuk is echt een snoepje van een voorstelling.

Scènetijd

Voor een groot decor, met een uitgemeten licht en opkomsten en afgangen die de tijd aangeven, krijgen we een bijeenkomst van vrienden te zien die elkaar lang niet gezien hebben. Alles is onherstelbaar veranderd en die omslag in de omstandigheden mondt onvermijdelijk uit in een drama, al is de voorstelling omgeven door een lach dankzij een aantal gags en is bijna het hele stuk een komedie, behalve in de slotscènes. Een hedendaags blijspel dat de vinger op de zere plek legt: gebrek aan gevoeligheid, individualisme, eenzaamheid en de te grote ambities naar macht. Beslist een goed stuk.

Baraka, een stuk dat de lach en de bespiegeling combineert
Het publiek reageert op de komedie met een volle zaal in het Teatro de La Merced in Cazorla

Van onze redactie
Diario Jaén 30 oktober 2006

De bijna-première van Baraka in de gemeente Cazorla -tot nu toe alleen vertoond in Avilés en Torrevieja- oogstte zaterdagavond een succes dat op het niveau stond van de voorstellingen die het 10de Festival openden. Het publiek reageerde goed op een grandioze vertolking.
Met een stampvol Teatro de La Merced -vele inwoners uit buurgemeenten kwamen naar Cazorla om van het stuk te genieten-, boden de vijf acteurs van Baraka, aangevoerd door Toni Cantó, een magnifieke voorstelling in komische stijl, maar wrang van inhoud in de diepere lagen van de tekst. Het stuk van de Nederlandse Maria Goos liet van de ene kant zien dat het mogelijk is lach en bespiegeling samen te laten gaan en van de andere kant dat het publiek vermaakt kan worden zonder het onverschillig naar huis te laten terugkeren. Baraka is een 'volmaakte' hedendaagse komedie, met soms rauwe taal, realistische situaties en genoeg wendingen om een lach te ontfutselen aan aspecten van het sociale leven en dat van de familie die in principe helemaal niet grappig zijn.
Vier vrienden, midden in de veertigerscrisis, zien elkaar na lange tijd weer, elk worstelend met een ander probleem, die echter draaien rond onzekerheid, ontgoocheling en de morele problemen in de betrekkingen tussen het openbare leven en de privésfeer. Het publiek identificeert zich met de ellende van een ambitieuze politicus, het nihilisme van een corrupte homo, de drugsverslaving van een aan lager wal geraakte advocaat en de seksuele uitwassen van een toneelregisseur. Een kwartet van middenklassers die representatief zijn voor de aanwezige toeschouwers uit Cazorla. Het blijspel boeit de mensen al gauw en men geniet van hilarische momenten, van een fantastisch uitgevoerde striptease (Sonia Ofelia Santos) en van het superieure spel van vier grote acteurs, Juan Fernández, Toni Cantó, Marcial Álvarez en Juan Carlos Martin. Zij zijn slim geregisseerd door Josep Maria Mestres, die dankzij z'n ruime ervaring op het gebied van de moderne komedie de aangewezen regisseur is voor een stuk dat in Londen zegevierde onder regie van Kevin Spacey.

In Cazorla, net als in Londen, geniet het publiek van het genre van de hedendaagse komedie, dat in de buurt komt van hits als Kunst, In de beste families of De geit, grote titels in de nieuwe hausse aan komedies uit de laatste tien jaar. Baraka liet onder de toeschouwers een goede smaak na en voorspelt een triomftocht door Spanje. Zozeer dat de spelers vijf keer terug moesten komen om te buigen.

Het Gran Teatro uitverkocht om Toni Cantó in Baraka te zien

Huelva Noticias 5 november 2006

Gisteravond was er geen enkele plaats vrij in het Gran Teatro van Huelva om de dramatische komedie Baraka bij te wonen, een stuk dat grandioos vertolkt werd door Toni Cantó samen met drie andere acteurs -op de foto een moment uit de voorstelling-, waarin het publiek te zien kreeg wat de veertigerscrisis in vier heel verschillende vrienden teweegbrengt. De voorstelling wist zijn voornaamste doel te verwezenlijken: de toeschouwers te vermaken, die reageerden met gulle lach en applaus.