Baraka in Buenos Aires

bekijk foto's en filmpjes van ons bezoek aan Baraka in teatro Metropolitan
bekijk een fragment uit de voorstelling (QuickTime)

In mei 2009 ben ik met Peter Blok naar Buenos Aires gegaan om daar naar de voorstelling Baraka te kijken. Het werd een van de leukste weken van ons leven. We wisten wel dat het stuk Baraka (Cloaca) het goed deed daar, maar hoe goed, dat bleek pas toen we er waren. We waren stomverbaasd dat het elke avond uitverkocht was en nog verbaasder toen we hoorden dat ze het al vanaf 7 juli 2008, zes keer per week voor een uitverkochte zaal spelen. Negentigduizend Argentijnen hebben de voorstelling al gezien!

Het is een vrije produktie, zoals bijna al het theater in Zuid Amerika. De acteurs zijn allevier bekend van theater, film en televisie. Dat heeft ongetwijfeld ook bijgedragen aan het succes. Ze zijn op 7 juli 2008 in première gegaan in het teatro Metropolitan op de Avenida Corrientes, de grote theaterboulevard van Buenos Aires. Ze spelen de voorstelling in een zaal met 600 stoelen zes keer per week. Tot de kerst 2009 is het stuk daar te zien. Daarna, in hun zomermaanden, maar bij ons de maande januari en februari, gaat de voorstelling naar Mar del Plata en daarna is er een tournee door Argentinië bedacht.

We hebben die week genoten van de stad en van de mensen die we hebben leren kennen; de producenten, de regisseur en de acteurs.

Ik vroeg aan de producenten wat hun idee over het succes van Baraka is. Het theaterpubliek bestaat in Zuid-Amerika, net als bij ons, en misschien wel net als overal op de wereld, voor tweederde uit vrouwen. En het zijn de vrouwen die het stuk een enorm warm hart toedragen. Ze zijn allemaal zwaar op de hand van Pieter, de homoseksueel. De vrouwen waarderen erg dat het stuk een inkijk geeft in een mannenwereld die, naar ik vermoed, daar nog wat geslotener is voor vrouwen, dan hier. Maar dat weet ik niet zeker.
Volgens de producenten gaat er een emancipatorische werking uit van het stuk, doordat het over een vriendschap gaat tussen drie hetero's en een homoseksueel. Ik citeer nu Federico González Del Pino, een van de vertalers en tevens één van de producenten: 'Het feit dat het blijkbaar aan de andere kant van de wereld als heel normaal wordt beschouwd dat er een vriendschap bestaat tussen een homo en een hetero zet het publiek hier aan het denken over waarom dat bij ons niet zo is.' Nu weet ik ook wel dat het niet in alle kringen in ons land zo is dat zo'n vriendschap als normaal wordt beschouwd, maar ik vond het te ver voeren om daar op die manier zo uitgebreid op in te gaan. Als het stuk daar die emancipatorische werking heeft, dan ben ik daar heel tevreden mee.

We hebben in die week verschillende toneelstukken gezien van een hoge kwaliteit. De speelstijl in Argentinië komt meer overeen met die van ons, dan met die van het Engelse theater. Er is een groot aanbod, duizend premières per jaar, en er is een levendig alternatief circuit waar we nog te weinig van gezien hebben, maar misschien dat ik dit jaar nog wel een keer naar Buenos Aires ga, temeer omdat ze nu het toneelstuk Familie aan het vertalen zijn vanuit het Engels in het Spaans.

Al met al is het, na het Engelse debacle, toch erg goed gekomen met Cloaca, dan wel Alte Freunde, dan wel Baraka. Ik vermoed dat zo'n vijftigduizend Spanjaarden het hebben gezien, zo'n tachtigduizend Duitsers, Oostenrijkers en Zwitsers en nu dus meer dan honderdduizend Argentijnen.
En wordt u daar nu heel rijk van, mevrouw Goos? Nou, niet zo rijk als iedereen denkt - en zie het allemaal maar eens binnen te hengelen - maar het is wel een heel fijn centje, ja.

… lees verder

… Hier zitten wij te kijken hoe het publiek naar binnengaat. Heel gezellig was het dat Liz Snoyink hierbij was. Zij woont een gedeelte van het jaar in Buenos Aires. Helemaal rechts zit Margareth. Zij heeft samen met haar zuster die in Londen woont een auteursrechtenbureau. Haar zuster had de voorstelling in Londen gezien en zij had gedacht: dit stuk moet naar Argentinië. Vervolgens ging er ruim drie jaar voorbij waarin de optie verliep, zij weer een nieuwe optie namen, de producent ziek werd, er een andere producent gezocht werd en uiteindelijk stapte de bekende en zeer gefortuneerde en bovendien allercharmanste Pablo Kompel erin. Hij vertelde me dat hij aanvankelijk niet zo enthousiast was omdat de 'kantelscène', de scène tussen de call girl en Joep in Argentinië niet zou gaan werken omdat de clou, dat de call girl Russisch is en geen woord heeft verstaan van Joep zijn hartekreten, daar onaannemelijk is. Nagenoeg iedereen is daar niet autochtoon, maar iedereen spreekt Spaans. De scène had inderdaad niet het effect wat hij in de Nederlandse versie had. Dat heeft hij trouwens in geen enkele uitvoering die ik gezien heb gehad. Hoe schrijnend en menselijk het werd tussen Marleen Stoltz en Gijs Scholten, dat heb ik nog niet bij benadering gezien in andere versies. Het dansje van de call girl is, zeker in deze Argentijnse versie, ik mag wel zeggen, heel expliciet. En het karakter van de call girl is door geen enkele buitenlandse regisseur met mededogen geregisseerd. Het blijft een act. Het wordt geen wereld, geen mens.

… lees verder

Deze man is Federico González del Pino, een van de twee vertalers en tevens een van de vier producenten. Hij vertelt het publiek dat het een speciale avond is omdat de Nederlandse auteur aanwezig is en dan kom ik op. Ik werd vijf minuten voor afloop van de voorstelling naar achteren geroepen en er werd me enthousiast meegedeeld dat ik het publiek ging toespreken. Ik sta dus ter plekke wat te improviseren. Gelukkig kon ik oprecht enthousiast zijn over de voorstelling.

… lees verder














Doordat het ons allemaal nogal overviel hebben we niet echt goed beeldmateriaal. Hier zie je het einde van wat er op straat gebeurde na de voorstelling.
Jammer dat er niet op staat dat een aantal oudere dames uit het publiek mij enthousiast kwam bedanken. Ik poseer hier met de vier acters en de actrice en de regisseur Xabier Daulte. Xabier gaat Baraka, dat een Spaans tournee achter de rug heeft, in het Catalaans brengen. Dit is het eerste stuk dat hij regisseert van iemand anders. Hij is op de eerste plaats toneelschrijver en regisseerde tot Baraka alleen maar zijn eigen stukken.